Aplikacja, która uczy zasad interakcji społecznych

2014-04-09
poprzednia strona

Chcesz otrzymywać informacje o najnowszych artykułach? Zapisz się na newsletter!

W dzisiejszym artykule przedstawiamy ciekawostkę - aplikację na smartfony, która ma przenosić trening umiejętności społecznych z klasy na przerwę. Dziecko trzyma telefon przed oczami, czytając podpowiedzi i wykonując kolejne zaplanowane kroki, a program kontroluje przebieg interakcji i poprawia błędy. Na razie to tylko próbka, stworzona na potrzeby badań z obszaru nowych technologii dla osób z autyzmem i ograniczająca się do ćwiczenia schematycznej rozmowy. Daje jednak wyobrażenie o tym, w jakim kierunku mogą rozwijać się tzw. technologie asystujące, których celem będzie wspomaganie osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu w sferze interakcji społecznych.

Dwójka dzieci trzymających telefony z aplikacją MOSOCO przed oczami

Aplikacja, o której mowa, to Mobile Social Compass (MOSOCO). Stanowi ona poszerzenie Social Compass Curriculum, czyli zbioru 24 lekcji do grupowego treningu umiejętności społecznych. Każda z nich koncentruje się na konkretnej umiejętności, np. inicjowanie rozmowy. Uczeń poznaje ją przez historyjkę, zadania wykonywane na papierze oraz w praktyce, obrazkowe podpowiedzi ułatwiające zapamiętanie oraz scenki w grupie.

Mobile Social Compass powstał we współpracy autorki scenariuszy ze specjalistami z różnych dziedzin. Aplikacja działa na smartfonach z systemem Android. Jej celem jest rozszerzenie zastosowania treningu oraz wspieranie dzieci w codziennych sytuacjach społecznych.

Program podpowiada dzieciom kolejne kroki podczas interakcji społecznej: nawiązanie kontaktu wzrokowego, utrzymanie odpowiedniej odległości od rozmówcy, rozpoczęcie interakcji (zainicjowanie lub podjęcie rozmowy zainicjowanej przez kolegę), zadawanie pytań, dzielenie się interesującymi tematami oraz zakończenie interakcji. Każdy krok symbolizuje znana dziecku ikonka, podświetlająca się na zielono w odpowiednim momencie.

Ikonki wykorzystane w programie

Korzystanie z aplikacji można rozpocząć przez wyszukanie partnera, który znajduje się w pobliżu i również ma ze sobą smartfona wyposażonego w MOSOCO. Kiedy urządzenia wykryją swoją obecność, automatycznie łączą korzystające z nich osoby - uczniowi pokazuje się zdjęcie oraz imię proponowanego rozmówcy. Po zbliżeniu do partnera schematy rozmowy synchronizują się, tak aby uczniowie razem przechodzili przez kolejne kroki interakcji, a podpowiedzi dopasowane były do ich reakcji.

Ekran z podpowiedzią kolejnego rozmówcy

Program podpowiada zachowania na zasadzie "rób" i "nie rób", na przykład "uśmiechnij się, kiedy ktoś na ciebie patrzy" czy "nie odchodź w środku rozmowy". Potrafi nawet wykryć, że dziecko nie nawiązuje poprawnie kontaktu wzrokowego (autorzy nie podają niestety szczegółów działania tego mechanizmu). Wyświetla wtedy informację, że interakcja nie przebiega prawidłowo oraz wskazówkę, jak to naprawić. Inne błędy, jakie wskazuje, to nieprawidłowy ton głosu (krzyczenie), naruszenie przestrzeni osobistej (wykryte dzięki kontrolowaniu odległości od telefonu rozmówcy) czy przerwanie rozmowy bez odpowiedniego zakończenia.

Ekran z podpowiedziami

Po zakończeniu rozmowy uczniowie mogą ocenić poszczególne elementy. Jeśli obaj partnerzy stwierdzą, że dany krok przebiegał bez zakłóceń, zastają nagrodzeni gwiazdką. Dzięki temu zmotywowani są nie tylko do dbania o własne reakcje, ale też pomagania sobie wzajemnie.

W porównaniu z tradycyjną rozmową, korzystanie z MOSOCO wygląda zupełnie nienaturalnie. Jednak jeśli weźmiemy pod uwagę zapowiedzi urządzeń wykorzystujących rzeczywistość rozszerzoną, jakie niedługo pojawią się na rynku, być może za kilka lat taki widok nie będzie nikogo zaskakiwał, a autorzy postanowią upowszechnić swoją aplikację.

W Polsce również rozwijane są nowe technologie, które pomagają dzieciom z autyzmem. Program komputerowy Autilius Wspólna Uwaga zawiera gry, które podobnie jak opisana aplikacja wspierają nabywanie umiejętności społecznych.

Autilius Wspólna Uwaga

Na podstawie: MOSOCO: A Mobile Assistive Tool to Support Children with Autism Practicing Social Skills in Real-Life Situations, Proceedings of the 2012 ACM annual conference on Human Factors in Computing Systems. ACM, 2012.

Czy tak wygląda przyszłość technologii wspierających osoby z autyzmem w prowadzeniu rozmowy? Artykuł opowiada o MOSOCO, aplikacji na telefon stworzonej do celów badawczych, która prowadzi uczniów przez kolejne etapy rozmowy, podpowiadając zachowania, korygując błędy i synchronizując działania z partnerem. Zdjęcie przedstawiające dzieci wpatrzone w ekrany czy sztywne kroki, jakie kolejno przechodzą, mogą budzić wątpliwości, czy taka pomoc może nauczyć naturalnej i swobodnej rozmowy, ale warto jest przyglądać się tego typu pomysłom. Kto wie, może to, co dziś wydaje nam się nierealne, za kilka lat stanie się rzeczywistością?